Thema’s > Feestdagen

Op officiële feestdagen zijn overheidsinstellingen, banken en winkels voor het merendeel gesloten.
De Fransen hechten steeds meer waarde aan een lang weekend. In combinatie met een doordeweekse feestdag nemen ze vaak de tussenliggende dag(en) op. Dit kan vrijwillig of soms verplicht gebeuren (het bedrijf of de instantie wordt dan geheel gesloten).

OFFICIËLE FEESTDAGEN IN FRANKRIJK

• 1 januari Nieuwjaarsdag Nieuwjaarsdag is een nationale vrije dag in Frankrijk. Het is een gebruik dat er dan kleine cadeautjes en giften gegeven worden aan personeel en familie. Dit gebruik bestond al in de tijd van de Romeinen. Ook het sturen van nieuwjaarskaarten wordt vrij algemeen gedaan, vooral aan vrienden die men al een poosje niet heeft gezien.
• 4 januari  Driekoningen Driekoningen heet in het Frans l’Epiphanie. Het is gebruik dat men een ronde vergulde taart onder elkaar verdeeld. Volgens de traditie blijft één puntje van deze galette des rois over voor een onverwachte, arme gast. In de taart wordt een fève verstopt Oorsponkelijk was dit een tuinboon, tegenwoordig is dit meestal een klein aardewerk poppetje. Wie het stukje taart met de fève treft mag zich “Koning” (roi), of “Koningin” (reine) noemen en krijgt een kroontje opgezet. Het jaar daarna moet de uitverkorene de taart kopen.
• 31 januari  Maria-Lichtmis Deze dag staat in Frankrijk bekend als “pannenkoekendag’ (La Chandeleur). De traditie wil dat het omhoog gooien van de pannenkoek terwijl men iets van goud in de hand heeft geluk brengt. De dag heeft voor de boeren ook een symbolische betekenis. Zij gaan na de winter na Maria-Lichtmis weer aan het werk.
• 14 februari  Valentijnsdag Valentijsdag (fête de l’amour) is een fesstdag die uit het buitenland is overgewaaid. De dag wordt in Frankrijk steeds populairder. Valentijnsdag wordt in Frankrijk net zo gevioerd als bij ons gebruikelijk is: Verliefde stelletjes gaan uit eten en jonge meisjes ontvangen sieraden en bloemen van een, vaak onbekende, minnaar.
• 24 februari  Mardi gras Letterlijk vertaald betekend deze feestdag “Vette dinsdag”. Vette dinsdag valt op de dag voor Aswoensdag (mercredi des Cendres). Aswoensdag is traditioneel de eerste dag van de vastenperiode die 40 dagen duurt (tot Pasen) en waarin volgens het gebruik geen vlees mocht worden gegeten. Traditioneel worden pannenkoeken, wafels of beignets de carnaval gegeten. In sommige plaatsen is er carnaval met versierde wagen door de straten.  Ook worden in een aantal steden carnavalsfeesten en -optochten georganiseerd die meerdere dagen duren. Het bekendst is het carnaval van Nice en van Duinkerken, waar de inwoners bont verkleed en onder veel kabaal door de straten trekken. Het is geen traditie om, zoals in de Nederlandse Zuidelijke provincies, verkleed naar school te komen en daar carnaval te vieren.
• 7 maart  Fête de grand-mère Grootmoedersdag valt op de eerste zondag in maart.
• 1 april Poisson d’avril Op 1 april worden grapjes gemaakt en mensen bedot in vele landen, zoook in Frankrijk. Een 1-aprilgrap heet in Frankrijk ‘poisson d’avril’. Er zijn historici die geloven dat de traditie om mensen op 1 april voor de gek te houden in Frankrijk is begonnen. De oorsprong wordt toegeschreven aan de invoering van de Gregoriaanse kalender in 1582. Het was toen gebruikelijk dat Nieuwjaarsfestiviteiten acht dagen gevierd, van 25 maart tot 1 april. In 1582 werd nieuwjaarsdag echter verplaatst naar 1 januari, zoals we dat tot op de dag van vandaag kennen. De mensen die hiervan niet op de hoogte waren, of te conservatief waren mee te gaan met de nieuwe tijd, bleven vasthouden aan de oude nieuwjaarsdag op 1 april. Zij werden vervolgens door mensen op één of andere manier voor schut gezet. Zoals met veel gebruiken veranderd de betekenis van het gebruik nogal eens. In later tijden had het idee postgevat dat de Fransen de duivel van het lijf konden houden door hem voor de gek te houden op 1 april. Tegenwoordig houden ze mensen voor de gek met behulp van poissons d’avril (‘aprilvissen’). Ongemerkt wordt een uit papier geknipte en ingekleurde vis op de rug van het slachtoffer geplakt, die daar vervolgens de hele dag mee rondloopt. Incidenteel wordt, bij wijze van grap, een echte vis in bed gelegd of aan de auto vastgebonden.
• 11 en 12 april  Pasen Pasen zijn vrije dagen voor de Fransen. 1e paasdag is “Jour de Pàques”. De tweede paasdag “lundi de Pâques”. Pasen wordt in Frankrijk meestal gevierd met een familiediner. Voor de kinderen worden er vissen en klokken van chocolade verstopt in de tuin.
• 1 mei Dag van de arbeid De dag van de arbied (Fête de travail) wordt in Frankrijk uitgebreider gevierd dan in Nederland. De Fransen hebben zelfs een vrije dag. Het is in Frankrijk de gewoonte elkaar als attentie een takje lelietje-van-dalen (le muguet) te geven omdat dit geluk zou brengen. Vrijwilligers van het Rode Kruis verklopen deze takjes op de talloze 1-mei markten. In veel Franse gemeenten profileren werknemers zich door op straat te defileren door de straten.
• 8 mei Feest van de overwinning  Op deze dag wordt in Frankrijk (net als in de rest van de wereld, m.u.v. Nederland) het einde van de bezetting in de Tweede Wereldoorlog herdacht. 8 mei is een nationale feestdag in Frankrijk, de Fransen hebben dan een vrije dag. In Frankrijk heet deze dag “Le jour de la libération”, ook wel genoemd “fête de la Victoire de 1945”.  Er worden militaire parades gehouden en er worden, onder andere door oud-strijders, kransen gelegd bij de plaatselijke oorlogsmonumenten. Het defilé in Parijs wat door de Franse President wordt afgenomen wordt op televisie uitgezonden. 20 mei  Hemelvaartdag Op Hemelvaartsdag “L’Ascension” wordt de hemelvaart van Jezus Christus herdacht. Het is een nationale vrije dag in Frankrijk.
• 30 en 31 mei  Pinksteren Met Pinksteren “La Pentecôte” wordt de uitstorting van de heilige geest gevierd. Het zijn nationale vrije dagen in Frankrijk.
• 6 juni  Moederdag Moederdag “La fête des mères” wordt in Frankrijk op nagenoeg gelijke wijze gevierd als in Nederland en Vlaanderen. In Frankrijk is Moederdag op de laatste zondag van mei – tenzij Pinksteren op die dag valt, dan is het de eerste zondag in juni. 20 juni  Vaderdag Vaderdag “La fête des pères” wordt in Frankrijk op nagenoeg gelijke wijze gevierd als in Nederland en Vlaanderen.
• 21 juni  la Fête de la Musique France Het feest van de Franse muziek “la Fête de la Musique France” is een muziekfeest dat in heel Frankrijk wordt gevierd. Dit muziekfeest wordt gevierd op de langste dag van het jaar (21 juni), soms enkele dagen eerder of later. Overal op pleinen en straten vinden muziek uitvoeringen plaats, zelfs in openbare gebouwen als de postkantoren, mairies, hotels, scholen, universiteiten, ziekenhuizen en zelfs in gevangenissen. In Parijs werd ooit vanaf een schip op de Seine muziek gespeeld.
• 24 juni Fête de la Saint Jean Het feest van St Jan “Fête de la Saint Jean” is een jaarlijks feest om de langste dag van het jaar te vieren. Op sommige Plaatsen worden in de avond St. Jansvuren ontstoken
• 14 juli Nationale Feestdag 14 juli, (‘le quatorze juillet’) is de meest bekende nationale feestdag van Frankrijk. Alle Fransen hebben dan een vrije dag). Op deze dag wordt de Franse revolutie ieder jaar herdacht. Volgens sommige bronnen wordt gevoerd dat op 14 juli 1789 de Bastille-gevangenis door het volk werd bestormd en de opgesloten gevangenen werden bevrijd. Volgens andere bronnen echter wordt herdacht dat op 14 juli van 1790, een jaar later dus, het “fête des fédérées” (feest van de verzoening) werd gevierd. Wat de oorsprong van dit volksfeest ook is; alle Fransen zijn op 14 juli vrolijk; het feest heeft sterke overeenkomst met Koninginnedag in Nederland. Op zeer veel Plaatsen wordt het vuurwerk, le feu d’artifice, ontstoken.
• 15 aug Maria Hemelvaart Maria Hemelvaart “Marie l’Assomption”is wederom een nationale feestdag waardoor alle Fransen een vrijd dag hebben. In sommige gemeenten worden kleine kermissen georganiseerd, evenals een dansfeest voor de jeugd en een bal met accordeonmuziek voor de ouderen. Ter afsluiting wordt wederom een vuurwerk ontstoken.
• September Monumenten dagen De Europese Monumentendagen (EMD) in België en Frankrijk vallen in 2006 op 9 en 10 september (Vlaanderen en Wallonië) en 16 en 17 september (Frankrijk en Brussel). De Europese Monumentendagen, gestart in 1991, vormen een gezamenlijk initiatief van de Raad van Europa en de Europese Commissie. Sinds 1999 voeren de EMD de slogan: “Europa, een gemeenschappelijk erfgoed”. Bedoeling is het Europese erfgoed, met respect voor de culturele diversiteit, te promoten. Inmiddels doen 48 landen mee en organiseren allemaal in de maand september hun eigen Open Monumentendag. Tijdens deze dagen openen publieke monumenten als het Palais d’Elysée en de Sénat in Parijs, maar ook privé monumenten als villa’s, chateaus en tuinen hun deuren voor miljoenen bezoekers. Het biedt u als tourist de unieke gelegenheid om bij het Elysée achter de coulissen te kijken of de normaliter ontoegankelijke hoekjes van het Louvre te verkennen.
• 31 oktober Halloween Halloween is een uit Amerika naar Europa overgewaaid volksfeest. De laatste jaren heeft het feest ook vaste voet aan de grond gekregen in Frankrijk, meer nog dan in Nederland. Kinderen trekken, verkleed als spook, vampier, heks of skelet, de huizen langs om snoepgoed op te halen. Volwassenen trekken later op de avond, verkleed, de stad in om feest te vieren in met pompoenen en spookachtige attributen versierde cafés en discotheken. Ook winkeletalages en straten en pleinen van de Franse steden worden rond deze tijd steeds vaker met dergelijke attributen versierd.
• 1 nov. Allerheiligen Allerheiligen “Toussaint” is een nationale vrije dag in Frankrijk. Oorspronkelijk werden op deze dag de heilig verklaarden herdacht. Tegenwoordig trekken de Fransen al met “Allerheiligen” naar het kerkhof, hetgeen oorspronkelijk pas met “Allerzielen” plaatsvond. Men herdenkt daar de reeds gestorven familieleden, vrienden en bekenden en staat stil bij de eigen sterfelijkheid. Eigenlijk zou deze herdenking pas op Allerzielen plaats vinden, maar de Fransen hebben dit gebruik een dag verschoven.
• 2 november Allerzielen Allerzielen “le Jour des Morts”. Voor een verklaring verwijs ik u naar Allerheiligen, het feest dat in Frankrijk vermengd is geraakt.
• 11 nov. Wapenstilstand (1918) De Wapenstilstand “Anniversaire de l’Armistice de 1918” is een vrije dag in Frankrijk waarbij herdacht wordt  de wapenstilstand in de Eerste Wereldoorlog. OP deze dag worden korte plechtigheden gehouden nabij de vele oorlogsmonumenten die in elke Franse stad en dorp zijn te vinden.
• 18 november Beaujolais primeur Op 18 november viert men de aankomst van de Beaujolais primeur (of nouveau). Deze dag staat in het teken van de promotie van de Franse wijn.
• 5 of 6 december  Saint-Nicolas In het noorden en oosten van Frankrijk komt de bij ons zo bekende Sinterklaas langs met cadeautjes voor de lieve kindertjes. Père Fouettard, de witte zwarte Piet, bezoekt ondertussen de ongehoorzame Franse jongens en meisjes.
• 8 dec. Onbevlekte Ontvangenis Onbevlekte Ontvangenis “Immaculée Conception” is een nationale feestdag in Frankrijk waarbij de bijzondere status van Maria herdacht wordt. Volgens het Rooms Katholieke geloof kwam Maria ter wereld zonder door de erfzonde te zijn belast. Dit wordt op 8 december met een Hoogmis gevierd.
• 25 dec Kerstfeest Kerstfeest “La Noël” is in Frankrijk een nationale feestdag, iedereen heeft vrij. In Frankrijk is kerst vaak beperkt tot een uitgebreid diner (repas) na de mis op de 24e met als vaste ingrediënten foie gras en oesters. Zo’n (familie)bijeenkomst, noemen de Fransen de Réveillon. Op Eerste Kerstdag is er vaak weer een uitgebreid diner. Favoriet nagerecht is le bûche, taart in de vorm van een boomstam. In Frankrijk was het Hélène de Mecklenbourg, echtgenote van de Duc d’Orléans en van Duitse origine, die in 1837 in de Tuilerieën voor het eerst een kerstboom versierde. Sinds die tijd wordt, net als bij ons, in huis een kerstboom geplaatst met kerst. Tweede Kerstdag wordt niet gevierd in Frankrijk.
• 31 december  oudejaarsdag Op oudejaarsavond wordt in Frankrijk nagenoeg geen vuurwerk afgestoken. Op de avond (Saint-Sylvestre) zoekt men elkaar op bij een uitgebreide maaltijd. Om twaalf uur wordt een gelukkig Nieuwjaar “une bonne année” toegewenst met veel zoenen, toetertjes, confetti en feestmutsen. Ook wordt er veel gedanst. Geliefde versnapering op deze avond zijn oesters. De supermarkten liggen in de laatste weken van het jaar vol met deze schaaldieren.

Verjaardagen
Verjaardagen worden over het algemeen in Frankrijk minder uitgebreid gevierd dan in Nederland. Wat wel gebruikelijk is is dat de jarige naaste familie en goede vrienden op een etentje trakteert.

Naamdagen
In heel Frankrijk wordt het fenomeen “naamdag” gevierd. (Bij ons wordt de naamdag alleen in Limburg gevierd). Dit is van oorsprong een religieus feest ter ere van de heilige die deze naam tijdens zijn of haar leven droeg. De naamdagen vallen op de dag waarop die betreffende heilige gestorven is. Een bekend voorbeeld is Sint Nicolaas. Hij stierf op 6 december in het jaar 342. Iedere Fransman die zijn naam draagt, viert op deze dag zijn of haar “naamdag”.  Als je meerdere naamdagen hebt dan vier je die naamdag die het dichtst bij je eigen verjaardag ligt. Op je naamdag krijg je een kaartje en cadeautje (bijvoorbeeld bloemen) van je familie en is het gebruikelijk dat je ‘bonne fête’ toe gewenst wordt. Bij veel bloemisten hangt een bordje buiten met de ‘naam van de dag’ erop, en ook wordt op televisie tijdens de weersvoorspellingen voor de volgende dag vermeld welke naam centraal zal staan.

Bruiloften
Bruiloften zijn in Frankrijk grote feesten. Traditioneel wordt in de gemeente getrouwd waar de bruid vandaan komt, en vindt het kerkelijk en burgerlijk huwelijk op dezelfde dag plaats (in deze volgorde). Het is in kleinere Plaatsen de burgemeester zelf die het bruidspaar in de echt verbindt. Een ‘receptie’ is in Frankrijk minder gebruikelijk. ’s Avonds vinden de feestelijkheden hoofdzakelijk rond een groots aangepakte, gezamenlijke maaltijd plaats, die tot in de vroege uurtjes duurt. Een van de ludieke tradities rond de Franse bruiloft is het bieden op het zien van de kousenband van de bruid. Zij neemt hierbij plaats op een tafel, en vervolgens verloopt het spektakel als volgt: hoe meer de genodigden bieden, hoe meer haar broer of neef laat zien van haar been door haar bruidsjurk op te tillen.

Geboorte van een baby
Ook in Frankrijk worden ter gelegenheid van de geboorte van een baby een geboortekaartje verstuurd, het zogeheten faire-part de naissance. Als de baby wordt gedoopt (le baptême), wordt vaak de familie uitgenodigd daarbij aanwezig te zijn en worden er gesuikerde dragees met amandel (blauw of roze, afhankelijk van het geslacht van de boreling) uitgedeeld onder de genodigden.

Geslaagd voor een diploma
In Nederland krijgen de kandidaten die gezakt zijn voor hun eindexamen hiervan telefonisch bericht. In Frankrijk is dat heel anders, daar worden alle kandidaten verzocht naar de school te komen waar ze eindexamen hebben gedaan. Daar aangekomen zoeken ze op grote borden naar hun naam en vooral naar de mededeling of ze geslaagd of gezakt zijn, of een herexamen moeten doen. De emoties wisselen elkaar dan vaak in snel tempo af! Het kan zijn dat de kandidaten een behoorlijk eindje moeten rijden om hun uitslag te vernemen, omdat veel Franse scholieren examen afleggen op een centraal in de regio gelegen school (vaak in de provinciehoofdstad). Franse middelbare scholen kennen geen diploma-uitreiking zoals in Nederland. Een aantal maanden na het eindexamen, meestal in de maand september, kunnen de leerlingen hun diploma op gaan halen op school.

Op de website van het ministerie van Onderwijs staat een overzicht van de schoolvakantieperiodes per geografische zone: www.education.gouv.fr/pid184/le-calendrier-scolaire.html